Inkubacja jaj kurzych i innych gatunków drobiu to zapewnienie odpowiednich warunków, takich jakie zapewnia siedząca na jajach kwoka. Dzięki procesowi inkubacji możemy inkubować większą ilość jaj, niż normalnie zmieściłaby kurza kwoka. Proces inkubacji to nie tylko nałożenie jaj do inkubatora. To również wiele innych czynności, które mają ogromny wpływ na prawidłowy przebieg tego procesu tj. zbieranie jaj i ich sortowanie, dezynfekcja jaj, prześwietlanie, częstotliwość obracania jaj oraz kontrola temperatury i wilgotności w inkubatorze.
Jak działa inkubator do jaj?
Inkubator do wylęgu jaj to urządzenie, które zapewnia odpowiednie warunki do rozwoju zarodków. Optymalne warunki inkubacji jaj to głównie zachowanie odpowiedniej temperatury oraz wilgotności, w zależności od gatunku jaj. Za utrzymanie prawidłowej temperatury odpowiada zespolony system składający się z grzałki, wentylatora oraz termoregulatora, który zarządza ich pracą. Termoregulator włącza lub wyłącza pracę grzałki, kiedy zostanie przekroczona zadana temperatura. Wiatrak natomiast rozprowadza równomiernie ciepłe powietrze w całej komorze lęgowej, tak aby w każdym punkcie panowała taka sama ciepłota. Wilgotność utrzymywana jest manualnie – przez ręczne dolewanie wody do inkubatora (do zewnętrznego pojemnika na wodę) bądź z zastosowaniem pompy wilgotności (w zaawansowanych urządzeniach).
Jak przygotować jajka do inkubacji
Można powiedzieć, że proces inkubacji rozpoczyna się już od samego zbierania jaj lęgowych, które powinny być zbierane nie dłużej niż 7 dni. Jest to pierwszy etap tego procesu, mający duży wpływ na sukces prawidłowego wylęgu. Przy przechowywaniu jaj należy pamiętać o zachowaniu odpowiednich warunków tj. temperatura, wilgotność oraz wentylacja pomieszczenia, w którym znajdują się jajka. Ważnym aspektem jest także ułożenie jaj – ostrym czubkiem do dołu, dlatego do przechowywania najlepiej jest zastosować tacę na jaja. Przed nałożeniem jaj do inkubatora należy je zdezynfekować, ponieważ mogą być nosicielami wielu bakterii i wirusów, powodując zamieranie zarodków oraz groźne choroby u wyklutych piskląt. Inkubator powinien być już nagrzany zanim nałożymy do niego jajka, powinien być włączony co najmniej 24 h przed rozpoczęciem inkubacji.
Lampa do prześwietlania jaj
Prześwietlanie jaj kurzych to bardzo ważny proces w procesie inkubacji jaj. Dokonuje się go zazwyczaj w 7 dni od włożenia jaj do inkubatora, kiedy zarodek zaczyna się rozwijać i możemy to zbadać za pomocą specjalnego urządzenia – owoskopu. Owoskop to prostej budowy przyrząd z żarówką, który pozwala na oszacowanie czy zarodek w jajku rozwija się prawidłowo. Zdrowy embrion charakteryzuje się widoczną siateczką z czerwonych nici – są to naczynia krwionośne. Jaja z widocznymi obumarłymi zarodkami należy koniecznie eliminować z inkubatora, ponieważ psują się i są siedliskiem bakterii, powodujących choroby.
Jaka temperatura i wilgotność w inkubatorze jaj kurzych?
Największe znaczenie podczas procesu inkubacji ma temperatura w komorze lęgowej, która musi być jednakowa w każdym punkcie. Nawet najmniejsze wahania mogą wpłynąć na zahamowanie wzrostu zarodków, które są niezwykle wrażliwe. Może to skutkować różnymi deformacjami piskląt lub obumarcie zarodka. Wilgotność to kolejny ważny aspekt procesu inkubacji, na równo z temperaturą. Wilgotność należy regulować w zależności od gatunku inkubowanych jaj oraz dnia inkubacji. Do pomiaru temperatury oraz wilgotności służą odpowiednie urządzenia miernicze tj. termometr oraz higrometr. Bardziej rozbudowane inkubatory posiadają wbudowany wyświetlacz temperatury oraz wilgotności. Jednak aby być pewnym na 100 % lepiej włożyć do środka komory lęgowej analogowe narzędzia pomiarowe, w celu upewnienia parametrów panujących podczas inkubacji.
Jak obracać jaja w inkubatorze
Podczas inkubacji jaja należy również obracać – zapobiega to przyklejaniu się zarodka do ściany skorupki. Obracanie należy wykonywać dwa razy dziennie, najlepiej rano i wieczorem. Zazwyczaj w inkubatorach jaja obraca się ręcznie – każde po kolei. Można też dokupić tacę półautomatyczną, która na zewnątrz obudowy inkubatora posiada kluczyk – wystarczy go przekręcić, aby wszystkie jaja na raz zostały obrócone. Taca półautomatyczna na jaja niezwykle usprawnia proces inkubacji. Najwygodniejszą formą obrotu jaj w inkubatorze jest taca automatyczna – za obrót jaj odpowiada wbudowany silnik. W tej sytuacji nie trzeba pamiętać o obrocie jaj dwa razy dziennie. Należy pamiętać, że tuż przed końcem inkubacji, a początkiem klucia (ok. 2-3 dni) – należy zaprzestać obracać jajka, ponieważ pisklę przygotuje się do wyjścia. Specjalistyczne modele inkubatorów posiadają nawet komputer, gdzie wprowadza się ilość dni obrotu, silnik zaprzestaje obrotu tuż przed kluciem.
Inkubatory do jaj – jaki wybrać?
Przy wyborze odpowiedniego inkubatora należy zwrócić szczególną uwagę ile jaj będziemy inkubować oraz jakiego gatunku drobiu. Na rynku dostępne są różne modele inkubatorów, dzięki czemu hodowca może dopasować odpowiedni do swoich potrzeb. Inkubatory do jaj różnią się pojemnością oraz parametrami technicznymi. Najprostsze w budowie i obsłudze są to inkubatory Cleo 5 – dedykowane dla przydomowych hodowców popularnych gatunków drobiu. Jeśli chcemy inkubować już cenniejsze jaja rzadkiego gatunku drobiu najlepiej wybrać inkubator z komputerami sterującymi oraz wyświetlaczem. Inkubatory stosowane są również w ogrodach zoologicznych oraz instytutach badawczych, do inkubacji i wylęgu ptaków egzotycznych. Do tego celu wykorzystywane są już specjalistyczne inkubatory do jaj Brinsea.
Jak zbudować inkubator?
Jeśli jednak hodowca nie może znaleźć odpowiednie modelu inkubatora, który sprosta jego oczekiwaniom – może skonstruować go sam. W ofercie sklepu dostępne są wszystkie podzespoły niezbędne do budowy domowego inkubatora tj. grzałki, wentylatory oraz termostaty. Trzeba pamiętać o doborze odpowiedniej mocy grzałki oraz ich ilości, a także wentylatora, jeśli chcemy zbudować większy inkubator lub z poziomami – najlepiej zamontować kilka wiatraków, aby cyrkulacja w całej komorze była odpowiednia. Jeśli chodzi o obudowy zazwyczaj są budowane z szaf lub lodówek. Należy jednak pamiętać, że inkubator do jaj powinien być wykonany z materiału, który jest łatwy do czyszczenia i dezynfekcji.
Klucie piskląt
Klucie piskląt rozpoczyna się ok. 2 dni przed książkowym zakończeniem inkubacji. Początkiem klucia jest niewielka dziurka wydziobana przez pisklę w skorupce. Proces ten trwa zazwyczaj do 24 h. Bardzo ważne jest, aby nie pomagać pisklętom wyjść ze skorupek, proces ten ma odbywać się bez naszej ingerencji. Po wykluciu pisklęta przebywają jeszcze ok. 24 h w wylęgarce – aż do wyschnięcia. Następnie należy je przenieść to tzw. odchowalnika – to urządzenie ze źródłem ciepła, które ogrzewa pisklęta. W odchowalniku znajduje się również poidło i karmidło, do odchowu piskląt.
