Zdrowie i dobrostan zwierząt gospodarskich mają kluczowe znaczenie dla efektywności i opłacalności każdej hodowli. Zarówno w chowie intensywnym, jak i ekstensywnym, hodowcy muszą zmagać się z wieloma zagrożeniami biologicznymi, które negatywnie wpływają na kondycję, wydajność oraz przeżywalność zwierząt. Do najpoważniejszych i niestety często niedocenianych problemów należą mykotoksyny w paszy, kokcydia wywołujące kokcydiozę oraz pleśnie rozwijające się w środowisku bytowania zwierząt. Te niewidoczne gołym okiem zagrożenia mogą prowadzić do poważnych strat w hodowli – zarówno pod względem zdrowotnym, jak i ekonomicznym. Ich obecność skutkuje osłabieniem odporności, problemami trawiennymi, pogorszeniem przyrostów masy, a nawet zwiększoną śmiertelnością. Dlatego skuteczna profilaktyka, zwalczanie kokcydiozy i ochrona pasz przed pleśnią powinny być stałym elementem zarządzania gospodarstwem.
Mykotoksyny – toksyczne związki w paszach dla zwierząt
Mykotoksyny to wtórne metabolity grzybów pleśniowych (głównie z rodzaju Aspergillus, Penicillium i Fusarium), które rozwijają się na zbożach, kiszonkach, paszach treściwych i objętościowych. Zanieczyszczone pasze są głównym źródłem tych toksyn w diecie zwierząt gospodarskich. Mykotoksyny w paszy to zagrożenie, które często pozostaje niewidoczne do momentu wystąpienia objawów chorobowych. Wysoka wilgotność, niewłaściwe warunki przechowywania pasz, a także niekontrolowany transport i magazynowanie to główne czynniki sprzyjające ich rozwojowi. Do najczęściej występujących i najgroźniejszych należą:
- Aflatoksyny – silnie rakotwórcze, szczególnie niebezpieczne dla bydła mlecznego i drobiu,
- Zearalenon – powoduje zaburzenia hormonalne i problemy z rozrodem,
- DON (deoksyniwalenol) – osłabia układ odpornościowy, prowadzi do spadku apetytu i przyrostów.
Jak zapobiegać mykotoksynom?
- Stosowanie adsorbentów mykotoksyn – to dodatki paszowe, które wiążą toksyny w przewodzie pokarmowym zwierzęcia i uniemożliwiają ich wchłanianie.
- Kontrola jakości pasz – wybieraj tylko sprawdzonych dostawców i przechowuj pasze w suchych, przewiewnych warunkach.
- Regularne czyszczenie silosów, magazynów i sprzętu paszowego.
Kokcydia – groźne pasożyty w hodowli drobiu i innych zwierząt
Kokcydioza to jedna z najczęstszych chorób pasożytniczych występujących u drobiu, cieląt, królików i świń. Wywołują ją pierwotniaki z rodzaju Eimeria, które atakują nabłonek jelitowy, prowadząc do wyniszczenia przewodu pokarmowego. Kokcydia u kur to poważny problem w chowie brojlerów, gdzie duże zagęszczenie sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się pasożytów. U cieląt i prosiąt kokcydioza może znacząco opóźniać rozwój i powodować duże straty ekonomiczne.
Do głównych objawów kokcydiozy należą:
- biegunka, często z domieszką krwi,
- spadek apetytu i przyrostów masy,
- apatia, osowiałość, odwodnienie,
- upadki w przypadku ciężkich zakażeń.
Jak zapobiegać i zwalczać kokcydiozę ?
- Stosowanie kokcydiostatyków – to preparaty podawane w paszy lub wodzie, ograniczające rozwój pasożytów.
- Higiena – częsta wymiana ściółki, odkażanie pomieszczeń i ograniczenie wilgoci.
- Preparaty naturalne i probiotyczne – wspomagają odporność jelit i ograniczają ryzyko zachorowania.
