Dlaczego kury nie niosą jajek? Czyli popularny problem wśród hodowców kur

Problem ze spadkiem nieśności kur lub jej zahamowanie jest dość powszechny i na pewno znany dla każdego hodowcy. Mniejsza nieśność a nawet zatrzymanie produkcji jaj to poważny powód do niepokoju. Na pewno każdy z hodowców spotkał się z problemem pustych gniazd dla kur bez jajek. Dlaczego kury się nie niosą jajek? Przyczyn może być wiele – od nieprawidłowej diety ptaków, ich gatunku i wieku, warunków bytowych, pory roku, po ilość godzin naturalnego nasłonecznienia. Jak widać jest wiele czynników wpływających na nieśność kur oraz jakość znoszonych jaj. Brak jaj może być również sygnałem występowania choroby wśród hodowli. Przypatrzmy się szczegółowiej przyczynom zmniejszenia produkcji jaj przez kury.

Czym karmić kury żeby niosły jajka?

Żywienie kur niosek to główny aspekt, który wpływa na nieśność kur. Dieta ptaków powinna być pełnowartościowa i dostarczać kurom wszystkie niezbędne elementy wraz z witaminami i składnikami odżywczymi. Odpowiednia karma dla kur powinna zawierać odpowiednią ilość białka, węglowodanów, wapnia i witamin. Wysoką zawartość białka i węglowodanów zawierają: śruta kukurydziana, pszenna lub sojowa. To właśnie niedobór tych składników sprzyja spadkowi nieśności. Białko jest niezbędne do produkcji jaj, a wapń wspomaga tworzenie mocnych i zdrowych skorupek jaj. Bardzo często widzi się jajka z cienkimi skorupkami – to właśnie oznaka niedoboru wapnia. Odpowiednia mieszanka dla kur powinna zawierać również mikroelementy tj. fosfor, magnez oraz witaminy D3 i A. Na rynku dostępne są już gotowe mieszanki paszowe dla niosek zapewniające ptakom kompleks wszystkich niezbędnych składników. Stosowanie źle zbilansowanej diety, ubogiej w cenne dodatki prowadzi do problemów zdrowotnych oraz spadku nieśności. Warto mieszankę dobierać do potrzeb stada - np. w sezonie zimowym wybierać paszę, zawierającą wyższą zawartość kukurydzy, która dostarcza ptakom energii, która jest potrzebna w okresie jesienno-zimowym. Nioski wtedy mają dostarczoną energię z paszy, a ich organizm nie musi być obciążony na pozyskiwaniu energii z zasobów tłuszczowych zmagazynowanych w organizmie. Nie zapominajmy również o wodzie, która jest odpowiedzialna za wszystkie procesy życiowe w organizmie. Ptaki powinny mieć stały dostęp do świeżej i czystej wody, ponieważ odwodnienie może doprowadzić do spadku odporności i zatrzymania nieśności. Kury nioski pija czysta wodę, dlatego należy ją regularnie wymieniać, tak aby nie posiadała w miarę możliwości jak najmniej zabrudzeń. Szczególną uwagę należy zwrócić również na temperaturę wody, ponieważ zbyt niska lub wysoka spowoduje, że ptaki będą ją niechętnie lub wcale pobierały. Najlepiej wybrać poidło dla kur, dostosowane do ich ilości i warunków.

Witaminy dla kur niosek – klucz do wysokiej nieśności kur

Jak już wspomniano - dieta kur musi zawierać również witaminy, dzięki którym ptaki znoszą jaja. W sezonie wiosenno-letnim bez problemu można je dostarczyć ptakom razem z warzywami, obierkami i dodatkami zielonymi tj. trawa i zioła. Natomiast w okresie jesienno-zimowym pojawia się problem. Dlatego należy podawać nioskom naturalne dodatki paszowe oraz gotowe preparaty witaminowe. Co warto podawać nioskom na lepszą nieśność?

• Pokrzywa dla kur – zwiększa nieśność kur, poprawia barwę żółtek, zwiększa wydajność jajników Bogata w witaminy A, C, K, B i minerały.
• Czosnek dla kur niosek – poprawia nieśność ptaków, to źródło wielu witamin i minerałów – wydłuża okres nieśności.
• Lucerna dla kur – źródło minerałów tj. fosfor, wapń, magnez, witamina A, B, C, E i K. Polepsza barwę żółtek, polepsza nieśność,
• Kreda dla kur – zwiększa wydajność nieśną kur oraz wzmacnia skorupkę jaj,
• Drożdże piwne – zwiększenie nieśności oraz mocne skorupki i wybarwione żółtka.

Na rynku dostępne są już gotowe witaminy dla kur jako dodatek do wody lub paszy. Jakie witaminy dla kur na nieśność? Warto wybrać preparaty, które w składzie posiadają wysoką zawartość witamina tj. D3, K3, A oraz witaminy z grupy B, a także wapń, fosfor, magnez, sód, żelazo, cynk, mangan, miedź, jod oraz kwas foliowy i cholina. Warto sięgnąć po dodatki, w których znajdują się skorupki z ostryg – jest to niezwykle cenne źródło wapnia, które wzmacnia skorupkę.

Wiek kury – ma wpływ na nieśność?

Wiek kury to kolejna przyczyna spadku nieśności, ponieważ naturalny jest fakt, iż wraz z wiekiem kury spada produkcja jaj. Jak długo niosą się kury? Kura nioska zaczyna nosić jaja w wieku 18 – 22 tygodnia życia. Swoją największą produkcję jaj osiągają w pierwszych 40 tygodniach, czyli ok 12 pierwszych miesięcy. Ile kura znosi jaj? W tym okresie kury znoszą średnio jedno jajko dziennie, w ciągu pierwszego roku można spodziewać się 250 – 300 jaj w ciągu roku, co jest oczywiście zależne od gatunku kur i warunków. Rasa Leghorn potrafią znieść nawet do 350 sztuk jaj w ciągu roku! W drugim roku produkcyjność kur to już 80 % z poprzedniego roku. Natomiast rok 3 i 4 to zmniejszenie produkcji jaj nawet do 50 %. Dlatego ptaki w stadzie należy wymieniać z każdym sezonem, lub dokupować kolejne „nowe” nioski, aby zachować stała liczbę znoszonych jaj. Do jakiego wieku kura znosi jajka? Nioski przestają nieść jajka całkowicie w wieku ok. 7 lat, jest oczywiście zależne od gatunku niosek oraz warunków bytowych.

Kwoczenie kury – jak przezwyciężyć silny instynkt macierzyński?

Dlaczego kury kwoczą? Kwoczenie to naturalny proces, tak jak przepierzanie. Niektóre nioski posiadają tak silny instynkt macierzyński, że potrafią siedzieć na pustych, niezapłodnionych jajach, spowodowany wzrostem hormonu prolaktyna. Takie zachowanie niesie ze sobą konsekwencje w postaci zatrzymania znoszenia jaj. W takim wypadku musimy przerwać ten proces, ponieważ kura może potocznie mówiąc „kwokać” nawet do 7 tygodni. Objawami kwoczenia kur jest podwyższona temperatura ciała ptaka, stałe przesiadywanie w gnieździe oraz agresja kury przy próbie jej przenoszenia. Niektóre kury nioski mogą wyskubywać sobie również pióra z klatki piersiowej. Aby zapobiec pierwszym symptomom tego zjawiska należy zadbać, aby w kurnika nie była za wysoka temperatura oraz żeby był odpowiednio doświetlony wewnątrz. Wszelkie ciemne zakamarki to doskonałe miejsce do schowania się kury i wysiadywania jaj. Jeśli kura już zdążyła usiąść na jajach możemy zadziałać na trzy sposoby. Można wynieść kury w miejsce, gdzie nie będą miały możliwości wysiadywania jaj i czekać aż ten okres minie. Przeczekać trzy tygodnie, ponieważ tyle trwa okres wysiadywania jaj, aż do wyklucia piskląt. Ostatnią opcją jest wykorzystanie kury, która posiada tak silny instynkt i podłożenie jej zalężonych jaj, z których wyklują się pisklęta.

Przepierzanie kur – jaki ma wpływ na znoszenie jaj?

Przepierzanie kur to naturalny proces, który dotyczy każdego stada ptaków, nie tylko kur ale również gołębi i innych ptaków. Ptaki tracą swoje dotychczasowe stare, zużyte upierzenie i wymieniają je na nowe pióra. Bardzo łatwo zauważyć ten okres – kury posiadają w tym czasie puste place bez piór na ciele. Proces ten odbywa się od września, kiedy dzień staje się krótszy, może trwać nawet do końca grudnia. W tym okresie kury wraz z wypadaniem starych piór i budową nowych – tracą dużo energii oraz składników odżywczych z organizmu, dlatego okres nieśności zazwyczaj jest po prostu zatrzymany. Czas zatrzymania znoszenia jaj może trwać nawet kilka tygodni, w tym czasie ich organizm skupiony jest na regeneracji upierzenia. Niestety nie można uniknąć w żaden sposób przepierzaniu kur, ale można zmniejszyć jego skutki w produkcji jaj, a nawet sprawić aby były jak najmniej odczuwalne. Aby wzmocnić ptaki i wspomóc szybki powrót do nieśności należy wzbogacić ich dietę o większą porcję białka oraz witaminy dla kur na pióra. Można sięgnąć np. po paszę z kukurydzą, która jest źródłem cennego białka.

Dlaczego stres ma wpływ?

Stres również niekorzystnie wpływa na produkcję jaj wśród kur. Stres może spowodować wyczerpanie organizmu ptaków i doprowadzić do poważnych chorób w stadzie. Może być spowodowany nieodpowiednią ilością miejsca w kurniku oraz nagłymi zmianami tj. zmiana temperatury, paszy, wymieszanie nowych ptaków. Nioski nie lubią tłoku, dlatego należy im zapewnić odpowiednie warunki bytowe. Na każdy m2 zamkniętego kurnika kurnika powinny przypadać maksymalnie trzy kury, tak aby każda mogła się w nim swobodnie poruszać i mieć miejsce na odpoczynek. Na jedno gniazdo dla kur może przypadać maksymalnie 7 ptaków, natomiast na grzędzie dla każdej kury powinno znaleźć się minimum 35 cm długości. Stresujący dla niosek jest również hałas, należy zadbać aby nie były narażone na wysokie natężenia dźwięku. Należy pamiętać również o regularnej wymianie ściółki i czyszczeniu kurnika, aby kury nie musiały chodzić po starych odchodach. Regularne czyszczenie kurnika pozwala zachować odpowiednią higienę i zapobiega rozwojowi groźnych chorób, które również wpływają na spadek nieśności kur.

Kurnik i jego mikroklimat

Odpowiedni mikroklimat w kurniku to jeden z ważniejszych czynników wpływających na nieśność kur. Na mikroklimat składają się: temperatura, wilgotność i wentylacja. Kury muszą czuć się komfortowo i bezpiecznie, aby znosić jaja. Jeśli zauważymy mniejszą produkcję jaj lub całkowite zahamowanie należy sprawdzić warunki środowiskowe w kurniku. Zbyt niska temperatura w kurniku, przeciąg lub duża wilgotność powodująca zagrzybienie pomieszczenie – wpłyną negatywnie na zdrowie i w konsekwencji słabsze znoszenie jaj. Poniżej przedstawimy odpowiednie warunki mikroklimatyczne w kurniku:

• Temperatura w kurniku - powinna mieścić się w przedziale: 13 – 24 st. C. Nie może być zbyt wysoka lub za niska. Dlatego zimą gdy temperatura spada poniżej 10 st. C należy zastosować promiennik ciepła. W niskich temperaturach organizm ptaków będzie skupiał się na utrzymaniu stałej ciepłoty ciała, stąd kury mogą przestać nieść jajka,
• Wilgotność w kurniku - na poziomie 60 – 70 %. Zbyt niska lub za wysoka wilgotność doprowadzi kury do stresy, negatywnie wpływając na produkcję jaj. Wysoka wilgotność oraz wysoka temperatura mogą doprowadzić do powstania grzyba w kurniku, co w konsekwencji skończy się groźnymi chorobami ptaków,
• Wentylacja w kurniku przydomowym – kury muszą mieć stały dostęp do świeżego powietrza! To bardzo ważne, ponieważ tlen pozwala na prawidłowe funkcjonowanie ptaków, tak jak innych żywych organizmów. Odpowiednia wentylacja pozwala utrzymać prawidłowy poziom wilgotności oraz usuwa z kurnika szkodliwe gazy tj. amoniak. W obiekcie warto zamontować wlot powietrza do kurnika – który pozwala na stałą wymianę powietrza.

Światło w kurniku – kolejna przyczyna nie niesienia jaj przez kury

Wbrew pozorom odpowiednie oświetlenie kurnika ma ogromny wpływ na znoszenie jaj przez kury. Dlatego kurnik musi posiadać okno, najlepiej większe aby móc naturalnie doświetlić pomieszczenie. Latem wykorzystujemy światło naturalne ze słońca. Niestety od jesieni słońca jest już coraz mniej, co wpływa niekorzystnie na nieśność kur, ponieważ cały cykl ptaków zostaje zaburzony. Zaniżona ilość światła negatywnie wpływa na biorytm ptaków oraz ich hormony, które są odpowiedzialne za produkcję jaj. Dlatego kurnik należy doświetlać sztucznie, aby przedłużyć kurom dzień, za pomocą żarówki lub jej większej ilości – w zależności od wielkości budynku. Przerwa w niesieniu zimą to bardzo częsty problem, dlatego w pierwszym kroku należy sprawdzić czy w naszej hodowli jest zapewnione doświetlenie kurnika? Kury powinny mieć dostęp do światła w ciągu 12 – 14 godzin dziennie. Nie zaleca się przedłużać czasu doświetlania, ponieważ może to niekorzystnie wpłynąć na funkcjonowanie organizmu ptaków i również doprowadzić do spadku znoszenia jaj. Jaki kolor światła w kurniku? Udowodniono, że światło żółte oraz czerwone stymuluje produkcję jaj, dlatego najczęściej wybierane są czerwone żarówki. Należy przyjąć, że na 1 m2 kurnika przypadają 3 – 4 W mocy żarówki. W kurniku można stosować żarówki LED, które pozwolą zaoszczędzić pieniądze hodowcy. Większy kurnik warto wyposażyć w regulator oświetlenia, aby dostosować doświetlanie do pory roku.

Choroby kur – powód przez który kury nie niosą jajek

Jak wiadomo, wszelkie choroby występujące wśród hodowli niosek powodują spadek ich odporności. Organizm ptaków broni się przed wirusami, bakteriami, grzybami oraz innymi patogenami, przez co nie mają już sił na znoszenie jaj, dlatego bardzo często ich nieśność jest wtedy znacznie zmniejszona lub całkowicie zahamowana. Jakie choroby mogą wywołać taki skutek?

• Choroby bakteryjne – wywołane przez bakterie np. Mycoplasmy, Pasteurella multocida, Escherichia coli oraz szczepy Salmonelli,
• Choroby wirusowe – to choroby zakaźne ptaków, do najczęstszych należą: Rzekomy pomór drobiu, Grypa ptaków, Zakaźne zapalenie oskrzeli , Zakaźne zapalenie tchawicy i krtani, Syndrom spadku nieśności, Choroba Mareka,
• Pasożyty zewnętrzne kur – należą do nich wszy, pchły, kleszcze oraz ptaszyniec. Najczęściej występującym pasożytem zewnętrznym jest ptaszyniec kurzy – małe czerwone kropki występujące na ciele ptaków,
• Pasożyty wewnętrzne u kur – atakują układ pokarmowy ptaków, osłabiając jego pracę oraz zmniejszając przyswajanie składników odżywczych z pożywienia. Objawy pasożytów wewnętrznych to biegunka i ogólne osłabienie. Najczęstsze pasożyty układu pokarmowego drobiu to glisty, włosogłówki oraz nicienie,
• Choroby układu rozrodczego – w hodowlach można spotkać kury, które posiadają deformacje w układzie rozrodczym, a dokładniej w jajowodach. W takich przypadkach jajo może się nawet zatrzymać w jajowodzie i doprowadzić do śmierci kury. Można również zaobserwować jaja ze skorupką o dziwnej – chropowatej gramaturze, wtedy wiadomo, że mamy do czynienia z zapaleniem przewodu rozrodczego.

Spadek nieśności kur może byś spowodowany przez czynniki naturalne, środowiskowe, żywieniowe lub zdrowotne. Na pewno nie można ignorować żadnych podejrzanych objawów, tym bardziej, że większość przyczyn można kontrolować. Niestety jeśli chodzi o naturalne przyczyny zaburzeń nieśności – możemy zdziałać niewiele.